ปัจจุบัน…อัฐิของท่านพ่อพระยาพิชัยดาบหัก ได้ย้ายจากวัดราชคฤห์วรวิหาร แขวงบางยี่เรือ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร มาไว้ยังอนุสรณ์สถาน บ้านเกิดพระยาพิชัยดาบหัก บ้านห้วยคา หมู่ 9 ต.ในเมือง อ.พิชัย จ.อุตรดิตถ์ เมื่อวันที่ 11 กรกฎาคม 2562
ประวัติท่านฉบับย่อ
นามเดิม ” จ้อย” เกิดเมื่อ พ.ศ. 2284 ณ บ้านห้วยคาเมืองพิชัย ในวัยเด็กบิดามารดานำไปฝากเรียนหนังสือที่วัดมหาธาตุ (วัดใหญ่) เมื่ออายุได้14 ปี เกิดชกต่อยกับลูกเจ้าเมืองพิชัย จนหนีออกมาจากวัดเปลี่ยนชื่อเป็น “ทองดี ” ได้ฝึกฝนมวยไทยและฟันดาบจนมีฝีมือ
พ.ศ. 2305 เดินทางผจญภัยไปถึงเมืองตาก ขึ้นชกมวยในงานถือน้ำพิพัฒน์สัตยา ปราบครูมวยชื่อดังได้ จึงได้รับการชุบเลี้ยงจากพระเจ้าตาก แต่งตั้งให้เป้น “หลวงพิชัยอาษา”
พ.ศ. 2308 พม่ายกกองทัพมาดีกรุงศรีอยุธยา ถึงวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2309 กรุงศรีอยุธยาใกล้แตก พระยาตากรวบรวมทหารตีทัพพม่าออกไปตั้งมั่นที่เมืองปราจีนบุรี หลวงพิชัยอาษาร่วมรบอย่างกล้าหาญ วันที่ 14 มิถุนายนพ.ศ. 2310 พระยาตากยกทัพเข้าตีเมืองจันทบุรีได้ และสถาปนขึ้นเป็นกษัตริย์
วันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2310 หลวงพิชัยอาษา ร่วมทัพพระเจ้าตากสิน เข้าตีพม่าที่ค่ายโพธิ์สามต้น สุกี้แม่ทัพใหญ่ พม่ายอมจำนน กรุงศรีอยุธยาได้รับการกอบกู้เอกราช พระเจ้าตากสินย้ายเมืองหลวงไปตั้งที่กรุงธนบุรี
พ.ศ. 2311 พระเจ้าตากสินแต่งตั้งหลวงพิชัยอาษาเป็น “เจ้าหมื่นไวยวรนารถ” นายทหารเอกราชองครักษ์ ยกทัพไป ตีเมืองพิมายซึ่งกรมหมื่นเทพพิพิธตั้งตัวเป็นกษัตริย์ครองเมืองอยู่ หลังชนะศึกได้รับการแต่งตั้งให้เป็น “พระยาสีหราชเดโช”
พ.ศ. 2312 พระยาสีหราชเดโชเป็นแม่ทัพหน้า ยกทัพไปตีเมืองนครศรีธรรมราช
พ.ศ. 2313 ทัพพระเจ้าตากสินเข้าตีและยึดเมืองพิษณุโลกและเมืองสวางคบุรีได้พระยาสีหราชเดโช ได้รับแต่งตั้งเป็น “พระยาพิชัย” เป็นผู้สำเร็จราชการครองเมืองพิชัย และได้รับพระราชทานเครื่องยศเสมอด้วยเจ้าพระยาสุรสีห์
พ.ศ. 2315 โปสุพลา แม่ทัพพม่า ซึ่งรักษาเมืองเชียงใหม่ ได้ยกทัพมาดีเมืองลับแล แล้วเลยมาตีเมืองพิชัยพระยาพิชัย นำทหารออกสู้รบป้องกันเมืองไว้ได้
พ.ศ. 2316 โปสุพลา ยกทัพมาตีเมืองพิชัยอีก พระยาพิชัยนำทหารออกสู้รบจนดาบหักไปข้างหนึ่ง ทหารพม่าแตกพ่าย ไปอีกครั้ง จากการรบครั้งนั้น จึงได้รับสมัญญาว่า “พระยาพิชัย ดาบหัก”
พ.ศ.2325 สิ้นแผ่นดินสมเด็จพระเจ้าตากสิน พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ได้ตั้งกรุงเทพฯ เป็น เมืองหลวง พระยาพิชัยดาบหักทูลขอถวายความกตัญญู ความจงรักภักดีและถวายชีวิตเป็นราชพลี ตามพระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสิน เมื่อวันที่ 7 เมษายน พ.ศ.2325
ที่มา : อุตรดิตถ์24ช.ม.
รายงาน : นาย ภากร แหลมหลัก ผู้สื่อข่าว นสพ.5 เหล่าทัพ
