ในวันที่ 18 มี.ค 2567 ณ วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน จัดพิธีถวายสักการะองค์พระมหาธาตุเจ้าเพียงแช่แห้ง และบวงสรวงเทพยดาอารักษ์บ้านอารักษ์เมือง ในงานประเพณีหกเป็งนมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง ประจำปี 2567 โดยมี พระราชศาสนาภิบาล เจ้าคณะจังหวัดน่าน เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ พร้อมด้วย พระสุนทรมุนี รองเจ้าคณะจังหวัดน่าน พระชยานันทมุนี รองเจ้าคณะจังหวัดน่าน นายชัยนรงค์ วงค์ใหญ่ ผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน ประธานฝ่ายฆารวาส นายวิจักษ์ สองจันทร์ ประธานมูลนิธิพุทธภูมิธรรมศาล ทหาร ตำรวจ หัวหน้าส่วนราชการ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง พุทธศาสนิกชน เข้าร่วมพิธี
วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง อำเภอภูเพียง จังหวัดน่าน ตำนานพระเจ้าเลียบโลกนั้น พระพุทธเจ้าได้มอบเส้นพระเกศาจำนวน 3 เส้นให้แก่สองตายาย ทั้งสองคนจึงนำมาฝังไว้บนดอยภูเพียง ภายหลังพุทธปรินิพพาน พระอรหันตสาวกได้นำพระบรมสารีริกธาตุข้อพระหัตถ์ข้างซ้าย และเศษพระสรีรังคารธาตุ ประดิษฐานไว้บนดอยภูเพียง
จากพงศาวดารน่าน พญากานเมือง (เจ้าผู้ครองนครน่าน) ได้รับพระราชทานพระบรมสารีริกธาตุวรรณะดั่งทอง วรรณะดั่งเงิน และวรรณะดั่งมุก พร้อมพระพิมพ์เงิน พิมพ์ทองอย่างละ 20 จากพญาลิไท แล้วนำไปบรรจุ ณ ดอยภูเพียงแช่แห้ง โดยสร้างเจดีย์ครองไว้ จึงเป็นปฐมเหตุการณ์จัดงานหกเป็ง งานสักการะนมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเพียงแช่แห้ง เป็นประเพณีที่เจ้าผู้ครองนครน่านทุกยุคทุกสมัยถือปฏิบัติโดยเคร่งครัดเสมอมา โดยกำหนดว่าผู้ครองนครน่านต้องแต่งขบวนพร้อมน้ำสรงพระธาตุ ขึ้นสักการบูชาองค์พระธาตุทุกปี ภายหลังเมืองระบบเจ้านายยุติบทบาทลง คงเหลือแต่ระบบราชการบ้านเมือง เจ้าเมืองหรือผู้ว่าราชการจังหวัดจึงรับหน้าที่เป็นผู้เชิญน้ำสักการะและแต่งริ้วขบวนแห่เพื่อสักการะพระมหาธาตุเจ้าสืบมาจนถึงปัจจุบัน
ประเพณีหกเป็งนมัสการองค์พระธาตุแช่แห้ง (ไหว้สาพระธาตุแช่แห้ง) เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่อดีตในช่วงฤดูเทศกาลเพ็ญเดือน 6 (เหนือ) เจ้าผู้ครองนครน่านพร้อมด้วยข้าราชการบริพานจะพากันไปนมัสการพระธาตุแช่แห้ง โดยในวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 6 ขบวนแห่ของเจ้าเมืองน่านพร้อมด้วยคณะสงฆ์และพุทธศานิกชนจากชุมชนต่างๆ จะมาพร้อมกันที่บริเวณรอบๆ เนินภูเพียงแช่แห้ง ร่วมพิธีทางศาสนาและกิจกรรมเฉลิมฉลองเพื่อเป็นพุทธบูชา มีการทำบุญตักบาตร เทศน์มหาชาติ บรรยายธรรม และการจุดบอกไฟดอก (บั้งไฟ) ซึ่งมีลักษณะเป็นไฟพะเนียงพื้นบ้าน มีความสวยงามในยามราตรี เมืองถึงวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 6 ชบวนพุทธศาสนิกชนจะทำครัวตาน (เครื่องไทยธรรม) ในช่วงบ่ายมีการถวายเป็นพุทธบูชา โดยการจุดบอกไฟดอก(บั้งไฟ) ชึ้นและมีการแสดงพระธรรมเทศนา เทศน์มหาชาติต่อกจากวันขึ้น 15 ค่ำ ประเพณีหกเป็งนมัสการพระธาตุแช่แห้ง จะจัดขึ้นในวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 4 จนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 4 ของทุกปี มีการฉลองสมโภชและมหรสพในงาน
ธงชัย พานิชรุ่งเจริญกิจ รายงาน
