บทความพิเศษโดย ดร. กมล รอดคล้าย
ครู (กศน.) เปรียบเสมือนครูพันธุ์ใหม่คน (กศน.) ทุกคน ทุกตำแหน่ง มุ่งมั่นเข้มแข็งพัฒนาการศึกษาตลอดชีวิต ทำงาน 24 ชั่วโมง ฝังตัวในชุมชน พร้อมเผชิญปัญหาและขจัดความไม่รู้หนังสือและความยากจนให้กับประชาชนในทุกรูปแบบ คน กศน.มีส่วนสำคัญในการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ (Learning Society) ให้กับประเทศ และผลิตบุคลากรที่มีคุณภาพออกมาสู่สังคมอย่างมากมาย ภายใต้ข้อจำกัดเเละความขาดแคลนของทรัพยากร
วันนี้ (กศน.) เปิดโฉมหน้าใหม่ของการพัฒนาอีกครั้งหนึ่ง โดยจัดให้มีการแต่งตั้งอาสาสมัคร (กศน.) ขึ้นในระดับพื้นที่ทุกจังหวัด โดยจะมีอาสาสมัคร (กศน.) ทุกตำบลทั่วประเทศ ชุดแรกตำบลละ 3 คนรวมทั้งสิ้นกว่า 22,000 คน ซึ่งได้มีการจัดประชุมอบรมกลุ่มเเกนนำไปเเล้ว ทั้ง 77 จังหวัด เมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2565 ณ เมืองทองธานี โดยกลุ่มเเกนนำเหล่านี้จะได้ไปร่วมคัดเลือกอาสาสมัครในระดับพื้นที่ และจัดอบรมพัฒนาขยายเครือข่ายในลำดับต่อไป
หน้าที่สำคัญของอาสาสมัคร (กศน.) คือ 1) เป็นผู้สำรวจและจัดทำข้อมูลกลุ่มเป้าหมายที่อยู่นอกระบบโรงเรียนในชุมชนหรือหมู่บ้าน 2) เป็นผู้ให้คำแนะนำด้านการศึกษาและการเรียนรู้ แนะนำกิจกรรมการเรียนรู้ที่เหมาะกับแต่ละบุคคล ชุมชน หรือหมู่บ้าน
3) เป็นผู้ช่วยเหลือครู (กศน.) ตำบลในการจัดกิจกรรมการศึกษาและการเรียนรู้ ทั้งใน กศน.ตำบลและในพื้นที่อื่นๆ
4) เป็นผู้ส่งเสริมสนับสนุนและร่วมจัดการศึกษาให้กับกลุ่มเป้าหมายผู้อยู่นอกระบบการศึกษาของชุมชน หรือหมู่บ้าน
5) สลับหมุนเวียนในการปฏิบัติงานที่ (กศน.) ตำบล เช่น จัดทำศูนย์ข้อมูลข่าวสารของหมู่บ้าน จัดทำศูนย์การเรียนรู้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง จัดทำศูนย์ดิจิตัลชุมชน
6) เป็นผู้นำในการจัดทำแผนชุมชน โดยเป็นผู้นำให้ประชาชนในชุมชนได้ศึกษาชุมชนของตนเอง และวางแผนการใช้ทรัพยากรชุมชน
7) เป็นแกนนำของชุมชนหรือหมู่บ้าน ในการเข้าร่วมกิจกรรมการศึกษาและการเรียนรู้ของชุมชน
8) ดูแลสิทธิประโยชน์ด้านการศึกษาของประชาชน ในชุมชนหรือหมู่บ้าน โดยเป็นแกนนำในการประสานงานกับกลุ่มผู้นำชุมชนและองค์กรบริหารส่วนตำบลหรือเทศบาลต่างๆ
อาสาสมัคร (กศน.) ถือเป็นมิติใหม่ของการวางระบบในการพัฒนาการศึกษาของประเทศ โดยการดึงเอาเครือข่ายผู้ทรงคุณวุฒิและผู้มีความปรารถนาดีต่อระบบการศึกษา ให้เข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการ เทียบเคียงได้กับอาสาสมัครของหน่วยงานอื่น อาทิ อสม.,อพปร.,คลังสมอง,วุฒิอาสา หรือ อาสาสมัครประจำหมู่บ้าน ประจำตำบลของหน่วยงานอื่นๆ หากแต่มิติในการทำงานมุ่งเน้นไปที่สนับสนุนส่งเสริมการจัดการศึกษาเป็นสำคัญ
ทั้งนี้เชื่อว่าเมื่อมีอาสาสมัคร (กศน.) ขุมพลังจากอาสาสมัครซึ่งเข้ามาร่วมกิจกรรมโดยมิได้หวังผลตอบแทนใดๆ ดังกล่าว จะมีส่วนสำคัญยิ่งในการขับเคลื่อนการศึกษาตลอดชีวิตของประเทศให้ก้าวไปสู่ความสำเร็จ สามารถน้อมนำพระบรมราโชบาย โครงการพระราชดำริ มาสู่การปฏิบัติ มีการปฏิบัติงานขับเคลื่อนการเรียนรู้ที่ตอบสนองยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศ ช่วยดูแลผู้เรียนตั้งแต่เยาว์วัย ผู้ตกหล่นหรือหลุดจากระบบ แรงงานที่ขาดคุณวุฒิ รวมทั้งกลุ่มผู้สูงวัย ผู้พิการยากไร้ ช่วยยกระดับผลิตภัณฑ์สินค้าของท้องถิ่น และสร้างเสริมนวัตกรรมต่างๆให้กับชุมชนร่วมพัฒนาห้องสมุดประชาชนร่วมพัฒนาศูนย์ฝึกอาชีพ แหล่งเรียนรู้ ศูนย์วิทยาศาสตร์ รวมทั้งส่งเสริมชุมชนให้สามารถใช้ทรัพยากรของพื้นที่ได้อย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ
เครือข่ายอาสาสมัคร กำลังถูกจัดตั้งขึ้น ภายใต้ระเบียบการจัดตั้งอาสาสมัคร (กศน.) พร้อมเตรียมการจัดตั้งเครือข่ายการทำงานผ่านกลุ่ม Line Official จัดให้มีการพัฒนา Web Site เพื่อการเชื่อมโยงเเลกเปลี่ยนข่าวสาร องค์ความรู้และพัฒนากระบวนการทำงานร่วมกัน นี่จึงเป็นก้าวใหม่อีกก้าวหนึ่งของระบบการศึกษาไทย ที่จะทำให้การเรียนรู้ตลอดชีวิตประสบความสำเร็จตามจุดมุ่งหมายที่กำหนดไว้
สุรเชษฐ ศิลานนท์ รายงาน
