ยาเสพติดเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบเป็นวงกว้าง ทั้งด้านสุขภาพกาย-จิตใจ และด้านสังคมโดยเฉพาะเด็กและเยาวชนที่เป็นกลุ่มเสี่ยงเข้าถึงได้ง่าย แม้ที่ผ่านมาภาครัฐมีมาตรการป้องกันปราบปรามผู้จำหน่ายและเสพยาเสพติดอย่างต่อเนื่อง แต่ปัญหาดังกล่าวไม่ได้หมดไป
ศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้บ้านปลาฝา ตำบลหินฮาว อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ โดยครูบุญช่วย ทองเถาว์และครูณัฏฐนิช ทองเถาว์เห็นว่า ทุกภาคส่วนของสังคมควรมีบทบาทในการแก้ปัญหาร่วมกัน การปล่อยให้เป็นหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ตำรวจหรือหน่วยงานภาครัฐรับผิดชอบเพียงฝ่ายเดียวไม่เพียงพอ และจะทำให้ปัญหาการแพร่ระบายของยาเสพติดรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ จึงได้ก่อตั้งศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้บ้านปลาฝาขึ้น โดยใช้พื้นที่บ้านของตัวเองเป็นสถานที่เมื่อ 10 ปีที่แล้ว เพื่อนำสังคมไทยไปสู่สังคมที่พึงปรารถนา คือ สังคมอยู่เย็นเป็นสุขร่วมกัน และสร้างแกนนำเด็ก และเยาวชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด เพื่อส่งเสริมให้เยาวชนได้รับการพัฒนาทักษะชีวิต รู้จักวิธีการปฏิเสธ การป้องกันตนเอง เพื่อให้เยาวชนเป็นแกนนำในการป้องกันแก้ไขปัญหายาเสพติด เพื่อส่งเสริมให้เยาวชนร่วมใจสร้างความดีทั้งต่อตนเอง ครอบครัว ชุมชน ประเทศชาติ และเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีต่อคนอื่นทั้งในสังคมของโรงเรียน ชุมชนและมุ่งหวังให้ชุมชนตระหนักถึงความรัก ความผูกพัน ต่อบ้านเกิดของตน
ในศูนย์ดังกล่าวทุกเย็นหลังเลิกเรียนและวันหยุดเสาร์อาทิตย์ เด็กเยาวชนในหมู่บ้านกว่า 60 คนในช่วงแรกๆ จนถึงปัจจุบันที่มีเด็กเยาวชนในวัยตั้งแต่ 3 -17 ปีราว 30 คนจะมาร่วมทำกิจกรรมเล่นกีฬาออกกำลังกาย เล่นดนตรี ฝึกทักษะชีวิต เย็บปักถักร้อย ทำอาหารการแสดงศิลปวัฒนธรรม โดยมีพ่อแม่ ปู่ย่าตายายคอยเป็นพี่เลี้ยงและให้กำลังใจ จึงเปรียบเสมือนกำแพงรั้วกั้นที่ทำให้ปัญหายาเสพติดไม่สามารถเข้ามาแพร่ระบาดในชุมชนได้อย่างง่ายดาย นอกจากนี้เด็กๆจากศูนย์ส่งเสริมการเรียนรู้บ้านปลาฝายังร่วมกับ กลุ่มแม่บ้านจิตอาสา ชมรมบ้านน่าอยู่ บ้านปลาฝาทำกิจกรรมอื่นเพื่อชุมชน เช่น สร้างฝายชะลอน้ำ เฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก จัดกิจกรมวันแม่ วันพ่อ เพื่อเป็นการปลูกฝังให้เยาวชน จิตอาสา บ้านปลาฝา จงรักภักดีต่อสถาบันพระมหากษัตริย์ กตัญญูรู้คุณต่อบิดามารดา พร้อมทั้งให้พี่น้องชาวบ้านปลาฝา และชาวบ้านใกล้เคียงหลอมรวมพลังใจเป็นหนึ่ง กิจกรรม “ร่วมฮัก ร่วมแฮง กินข้าวแลงนำกัน” เพื่อให้คนสามวัยได้มีความผูกพันต่อกัน โครงการงานศพ งานทำบุญแจกข้าว ปลอดเหล้า เพื่อให้ชาวบ้านประหยัดค่าใช้จ่าย
ครูบุญช่วย ทองเถาว์และครูณัฏฐนิช ทองเถาว์ในวันที่ทำงานเพื่อบ้านเกิดมา 10 ปีวาดฝันว่าอยากได้วิทยากรอาสาที่มีความรู้ในแขนงต่างๆมาต่อยอดให้เด็กๆได้มีความรู้มากขึ้นและความฝันสุดท้ายคือการที่อาจจะมีคนที่มารับช่วงภารกิจเหล่านี้สืบทอดจากพวกตนเพื่อขยายผลให้สังคมชุมชนมีความน่าอยู่และปลอดภัยจากยาเสพติดต่อไป
10 ปีที่ดำเนินกิจกรรมให้เป็นศูนยเรียนรู้ โดยใช้ทุนทรัพย์ส่วนตัว ส่งผ่านกระบวนการครูสอนศิษย์ พี่สอนน้อง คนในชุมชนสอนลูกหลานทำให้วันนี้เยาวชน จิตอาสา ชมรม to be number one ชุมชนบ้านปลาฝา ได้รับคัดเลือกให้เป็นตัวแทนอำเภอหล่มเก่า เข้ารับการประเมิน ชมรม to be number one ชุมชนของจังหวัดจนผ่านเกณฑ์ประเมิน สร้างความภาคภูมิใจแก่ชุมชนบ้านปลาฝาเป็นอย่างยิ่งและถือเป็นพื้นที่ต้นแบบในการแก้ปัญหายาเสพติดโดยกระบวนการมีส่วนร่วมจากชุมชน
มนสิชา คล้ายแก้ว
